Taş fırında ve odun ateşi ile pişirilen ekmeğin lezzeti, bu lezzet ile büyüyenler için ancak muhteşem diye tanımlanabilir.

Köy ekmeğinin damakta bıraktığı lezzetinin sırrı; buğdayın seçiminden hamurun yoğrulmasına, fırının hazırlanmasından ekmeğin fırına konulmasına kadar geçen süreçte harcanan emekte saklıdır.

Bu işin uzmanı değilim ancak iyi bir gözlemciyimdir. İşte gözlemlerimin dilinden size taş fırın ekmeğinin yapılışı.

Ekmeklik buğday özel olarak ekilir. Hasat mevsiminden sonra bu buğday ambarlarda saklanır. İhtiyaç oldukça değirmene götürülerek un yaptırılır. Değirmende yaptırılan bu ekmeklik buğdayın unu, tortusu var ise ayrılsın diye elekten geçirilerek kullanılır.

Hamur yoğurmak için “tekne” adı verilen tahtadan yapılmış büyük kaba elenen un, iki el de kullanılarak kıvamına gelene kadar su ile yoğrulur. Mayalandıktan sonra da dinlenmeye bırakılır.

Ekmeklerin kabuğunun kalın olmaması ve güzel kızarması için bir miktar un ve su karıştırılarak kısık ateşte, boza kıvamına gelene kadar pişirilir. İçine bir miktar da susam eklenerek ekmekler fırına verilirken üzerine sürülmeye hazır hale getirilir.

Bu arada taş fırında kuru ağaç dalları yakılmaya başlanır. Fırının içi ve zeminin ekmek pişirmeye hazır hale gelmesi için ateş sürekli olarak tazelenir.

Teknede beklemeye bırakılmış hamur, kıvamına gelince; içine temiz örtüler serilmiş derin kaplara parçalar halinde ve ekmek şekli verilerek bölüştürülür. Ardından birkaç tane de pidelik hamur açılır. Yeterli sıcaklığa ulaşan fırının zemini “sünge” adı verilen, ucunda ıslak bez bulunan uzunca bir sopa ile olabildiği kadar temizlenir. Ardından pidelik olarak açılan hamurlar fırına konulur. Damak zevkine göre pidelerin içine peynir, patates ve benzeri iç malzeme de koyulabilir.

Pideler pişince fırından alınır. Hemen ardından hiç vakit geçirmeden ekmekler susamlı sos üzerlerine sürülerek fırına konulur. Fırının ağzı kapatılarak ekmekler pişene kadar beklenir. Fırından alındıktan sonra da bir sonraki güne kadar dinlenmeye bırakılır.

Her seferinde yaklaşık 10 adet ekmek pişirilir. Ekmeklerin her birine “bükme” adı verilir. Bir bükme, 4 kişilik bir aileye bir gün rahatlıkla yeter. Taş fırında pişirilen bu ekmeğin en büyük özelliği ise ilk günkü gibi tazeliğini koruyabilmesidir.

Benim en sevdiğim tüketme şekline gelince: Ben bir dilim köy ekmeğini kışın kuzine üstünde kızartıp, üstüne de mis gibi köy salçası sürerek yemeye bayılıyorum. Nefis bir lezzet!

Diğer köy lezzetleri ile damak zevki yolculuğunda yeniden buluşmak üzere...